چاپ لترپرس یکی از قدیمی ترین روش های چاپ در جهان محسوب می شود که از قرن پانزدهم تا به حال در صنعت چاپ جایگاه خود را حفظ کرده و به محبوبیت خود ادامه می دهد. در این مطلب به معرفی تاریخچه چاپ لترپرس و انواع آن می پردازیم، پس با ما همراه باشید.
امروزه صنعت چاپ به یکی از بزرگ ترین صنایع دنیا تبدیل گشته است و روش های چاپ و تجهیزات آن، روز به روز در حال پیشرفت است. اما با وجود این پیشرفت و ورود تجهیزات جدید، برخی روش های چاپ مانند گذشته جایگاه خود را حفظ کرده و پس از سالها همچنان مورد استفاده هستند. یکی از روش های چاپ قدیمی که در دنیای امروزی نیز استفاده می شود، چاپ لترپرس است. اگر می خواهید بدانید که چاپ لترپرس چیست؟ تاریخچه و فرایند تا انواع آن به چه صورت است؟ در ادامه این مطلب با ما همراه باشید!
تاریخچه چاپ لترپرس و شروع آن
چاپ لترپرس به صورت نوعی چاپ با فشار روی جزئیات کلیشه بر روی کاغذ عمل می کند. در تبلیغات چاپی اگر شخصی بخواهد از چاپ لترپرس استفاده کند، طرح یا متن مورد نظرش به صورت برجسته روی نوعی قالب فلزی یا چوبی ساخته شده و پس از قرارگیری مرکب روی آن، با فشار دستگاه چاپ می شود. چاپ لترپرس برای اولین بار در کشورهای شرق آسیا مانند چین و کره رایج شد و در ابتدا، افراد برای چاپ طرح و متن، از مهره های چوبی استفاده می کردند.
در قرن پانزدهم میلادی، فردی آلمانی به نام یوهانس گوتنبرگ، به جای استفاده از مهره های چوبی، چاپ لترپرس را با فلز انجام داد. او نوعی دستگاه چاپ با حروف متحرک فلزی ساخت که با استفاده از آن، سرعت چاپ کتاب و محصولات چاپی چندین برابر می شد! این اختراع در اصل سرآغاز نوعی انقلاب فرهنگی و علمی در اروپا شد. پس از یوهانس گوتنبرگ، چاپ لترپرس به سرعت فراگیر شد و به کشورهای دیگر راه یافت. کتابی به نام کتاب مقدس گوتنبرگ وجود دارد که این کتاب اولین محصول چاپ شده با استفاده از دستگاه چاپ لترپرس گوتنبرگ بود.
بسیاری این کتاب را شروعی برای یک عصر جدید در زندگی انسان می دانند و گوتنبرگ را به عنوان خالق اولین اثر چاپی در جهان می شناسند. بهتر است بدانید که چاپ لترپرس ابتدا در کشورهای اروپایی رایج شد و پس از مدتی به دیگر قاره ها رسید. از این رو در قرن نوزدهم میلادی و در دوران قاجار، چاپ لترپرس وارد ایران شد و به عنوان روشی برای چاپ روزنامه، مجله، کتاب، کمیک و… مورد استفاده قرار گرفت.
حتما بخوانید: با تقویم دوازده حیوانی آشنا شوید + انواع آن و تاریخچه
فرایند چاپ لترپرس و مراحل آن
در گذشته برای چاپ متن، حروف را به صورت جداگانه روی فلز قرار می دادند و به همین ترتیب، حروف در کنار یکدیگر قرار گرفته و کلمات را تشکیل می دادند. برای طرح ها و تصاویر از کلیشه های فلزی یا چوبی نیز استفاده می شد. چاپ لترپرس، پایه بسیاری از چاپ های امروزی است و با این حال خود چاپ لترپرس، همچنان مورد استفاده قرار می گیرد. لترپرس نیز مانند چاپ های امروزی، مراحل مختلفی دارد که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم، پس با ما همراه باشید.
- مرکب زنی :مرکب مخصوص چاپ توسط غلتک ها به سطح برجسته‌ی قالب یا حروف منتقل می‌شود.
- قرار دادن کاغذ: کاغذ روی سیلندر یا تخت دستگاه قرار گرفته و آماده چاپ خواهد شد.
- اعمال فشار: با حرکت دستگاه، سطح مرکب خورده با فشار بر کاغذ فشرده شده و متن یا تصویر روی آن ظاهر می‌گردد.
- خشک شدن و تکمیل کار: پس از چاپ، کارها معمولاً به مرحله های تکمیلی مانند برش، صحافی یا طلاکوب منتقل می شوند.
مزایا و معایب چاپ لترپرس
همان طور که در ابتدای مطلب به موضوع قدمت چاپ لترپرس و ریشه آن در قرن پانزدهم اشاره شد، این مدل چاپ نسبت به چاپ افست یا چاپ دیجیتال بسیار قدیمی تر است. در واقع بسیاری از تجهیزات چاپ امروزی تنها در چند سال اخیر به زندگی انسان اضافه شده است چاپ لترپرس نیز مانند هر نوع روش چاپ دیگری، مزایا و معایب خاص خود را دارد. در ادامه به مزایا و معایب چاپ لترپرس اشاره می کنیم:
مزایای چاپ لتر پرس
- وضوح بالا و مناسب
- ماندگاری مرکب
- حس خوب برجستگی چاپ
- کاربردهای هنری
معایب چاپ لترپرس
- زمان بر بودن برخی فرایندها
- هزینه بالاتر نسبت به دیگر روش ها
- محدود در چاپ رنگ های خاص
چاپ لترپرس و انواع ان
۱. چاپ تخت
در این روش، حروف یا کلیشه به صورت تخت روی دستگاه قرار گرفته و کاغذ با فشار مستقیم روی آن فشرده می شود. این روش ابتدایی ترین و سنتی ترین نوع لترپرس است.
۲. چاپ سیلندری
در این نوع، کاغذ روی یک سیلندر می چرخد و قالب ثابت می ماند. فشار یکنواخت و سرعت بیشتری نسبت به چاپ تخت دارد و برای تیراژ بالاتر مناسب است.
حتما بخوانید: سررسید مهندسی چیست و چه کاربردی دارد؟
۳. لترپرس روتاری
در این روش هم قالب و هم کاغذ روی سیلندر قرار می گیرند و در جهت مخالف یکدیگر حرکت می کنند. این نوع بیشترین سرعت را داشته و برای روزنامه ها و نشریات پرتیراژ به‌کار می رفت.
۴. لترپرس مدرن
نسل جدید لترپرس با استفاده از کلیشه های پلیمری (به‌جای فلزی یا چوبی) و دستگاه های دیجیتال، امکان طراحی های متنوع و اجرای کارهای لوکس را فراهم کرده است. امروزه این روش در صنایع تبلیغاتی و هنری دوباره محبوب شده است.
جمع بندی
چاپ لترپرس را می توان یکی از اولین و بهترین روش های چاپ در جهان دانست. حتی با گذشت قرن ها از زمان یوهانس گوتنبرگ(مخترع چاپ لترپرس) این روش همچنان مورد استفاده قرار می گیرد و بسیاری از محصولات چاپی امروزی نظیر کارت ویزیت و بسته بندی های هنری، با استفاده از چاپ لترپرس انجام می گیرند. به زبان ساده، لترپرس پلی میان گذشته‌ی سنتی صنعت چاپ و امکانات مدرن امروزی است؛ روشی که روزی انقلاب فرهنگی جهان را رقم زد و امروز به ابزار خلاقیت هنرمندان و برندها بدل شده است.
