جشن اردیبهشتگان یکی از جشن های دوازده گانه ایرانی است که مانند دیگر جشن های ایران باستان، آداب و رسوم خاصی دارد. در ادامه معرفی این مناسبت با ما همراه باشید.
اگر تا به حال نام جشن های دوازده گانه ایرانی را شنیده باشید، احتمالا می دانید که هر کدام از این جشن ها به دوازده ماه سال شمسی ارتباط دارند. جشن اردیبهشتگان هم با توجه به ماه اردیبهشت، دومین جشن دوازده گانه ایرانی است که در سومین روز اردیبهشت ماه تقویم زرتشتی برگزار می شود. علت برگزاری اردیبهشتگان یا گلستان جشن در سومین روز از این ماه، یکی شدن نام روز و نام ماه در این تاریخ است؛ سنتی که در دیگر جشن‌های ماهانه ایران باستان نیز دیده می‌شود. در ادامه مطلب جشن اردیبهشتگان؛ گلستان جشن ایرانی با ما همراه باشید.
مروری بر ریشه و معرفی جشن اردیبهشتگان
واژه “اردیبهشت” در اوستایی به صورت «اَشَه وهیشته» آمده که به معنای «بهترین راستی» یا «برترین اشه» است. دین زرتشت مفاهیم بنیادی بسیاری را در خود جای داده است و هر کدام از ماه های سال، معنی خاصی دارند. برترین اشه، در اصل اشاره به نمادی از راستی و پاک بودن دارد. بر اساس آیین زرتشتی، هر امشاسپندی به یک ماه خاص از سال تعلق دارد و امشاسپند ماه اردیبهشت، وظیفه هماهنگی طبیعت و راستی را بر عهده دارد. اردیبهشت با عناصر آتش نیز در ارتباط است و به همین دلیل آتش در زرتشتی نماد پاکی به شمار می رود. از این رو این مناسبت نیز در دسته جشن های آتش در ایران باستان قرار می گیرد.
آداب و رسوم جشن اردیبهشتگان؛ نحوه برگزاری
با توجه به آیین زرتشت و جشن های ایران باستان، برگزاری این جشن نیز مانند دیگر جشن های دوازده گانه و گاهنبار، در اماکنی مانند معابد و آتشکده ها انجام می شد. آب و آتش در این جشن نقش مهمی دارند؛ چرا که هر دو نماد پالایش و پاکی‌اند. مردم در این روز خود را شست‌وشو می‌دادند، به دریا، رود، یا چشمه می‌رفتند و آتش روشن می‌کردند. برخی گزارش‌ها نیز از آن حکایت دارند که آیین‌هایی چون پخش کردن گلاب، دود کردن خوشبوکننده‌ها مانند اسپند، و گفتن واژه‌هایی مانند “اشه” برای افزایش انرژی‌های مثبت در فضا، رایج بوده است.
امشاسپند اردیبهشت نماد دادگری، نظم الهی و راستی در کردار، گفتار و پندار نیک است. از این‌رو، جشن اردیبهشتگان تنها یک آیین نمادین نیست، بلکه یادآور این است که انسان باید در طول زندگی خود اصول راستی و نظم درونی را با هم هماهنگ کند. اردیبهشتگان و جشن میانه بهار دو جشن اصلی اردیبهشت ماه در ایران هستند که یکی از آن ها در روز سوم اردیبهشت و دیگری در روز 15 اردیبهشت برگزار می گردد. اما تاثیرات فرهنگی جشن اردیبهشتگان چیست؟ آیا این جشن هنوز در کشورمان برگزار می شود؟ در ادامه با ما همراه باشید.
تاثیرات فرهنگی
در حال حاضر جشن هایی مانند اردیبهشتگان کمرنگ شده اند و در بسیاری از شهرها اثری از برگزاری این نوع جشن ها دیده نمی شود. با این حال بهتر است بدانید برخی از این آیین‌ها مانند جشن اردیبهشتگان در حافظه تاریخی ایرانیان باقی مانده‌اند. بسیاری از عناصر این جشن در آیین‌هایی مانند چهارشنبه‌سوری، نوروز، و سیزده‌به‌در نیز دیده می‌شود. در دوران معاصر، تلاش‌هایی از سوی پژوهشگران فرهنگ ایرانی و پیروان آیین زرتشتی برای احیای این جشن‌ها صورت گرفته و هرساله در برخی از مناطق مانند یزد، کرمان، تهران و شهرهای دارای جمعیت زرتشتی، این آیین با حضور مردم برگزار می‌شود.
نتیجه‌گیری
جشن اردیبهشتگان یا گلستان جشن، یادآور راستی و پاک بودن امشاسپند این ماه یعنی اردیبهشت است. این جشن نه تنها بازتابی از نظام کیهانی و معنوی دین زرتشتی است، بلکه یادآور این نکته مهم است که انسان باید با پاکی درون، راستی در رفتار و هماهنگی با طبیعت، زندگی شایسته‌ای را برای خود و دیگران رقم بزند. اگرچه امروزه این جشن کمتر شناخته شده، اما در دل خود گنجینه‌ای از ارزش‌های اخلاقی و زیست محیطی دارد که می‌تواند برای جامعه‌ی امروز نیز الهام‌بخش باشد.
