جشن کریسمس؛ تاریخچه، آداب و رسوم این جشن جهانی!

کریسمس یکی از مقدس‌ترین روزهای سال است که به سالروز میلاد حضرت مسیح (ع) اشاره دارد. پایه و اساس جشن کریسمس بر رواج بخشندگی، حسن نیت، مهربانی و گردهمایی‌های خانوادگی استوار است. کریسمس 12 روز ادامه دارد و روز اول آن 25 ماه دسامبر مصادف با 4 دی ماه است. اگر کنجکاوید بدانید جشن کریسمس چیست و آداب و رسوم این جشن جهانی چگونه است در ادامه این مقاله همراه ما باشید.

تاریخچه کریسمس

کریسمس یک مناسبت مذهبی و فرهنگی است که بیش از دو هزار سال است مردم کشورهای مختلف جهان با سنت‌های گوناگون مذهبی و غیر مذهبی در تاریخ 25 دسامبر این روز را جشن می‌گیرند. 25 دسامبر از سال 1870 به عنوان روز کریسمس و یک روز تعطیل در ایالات متحده شناخته شده است. در سال‌های نخستین مسیحیت، عید پاک جزو تعطیلات اصلی مسیحیان بود و میلاد حضرت مسیح را فقط جشن می‌گرفتند. اما در قرن چهارم مقامات کلیسا تصمیم گرفتند که روز تولد حضرت عیسی را به عنوان تعطیل اعلام کنند. برخی شواهد نشان می‌دهد تولد حضرت مسیح در فصل بهار بوده است اگر چه تاریخ دقیق این تولد در کتاب مقدس مسیحیان ذکر نشده است. اعضای بیشتر کلیساهای ارتودوکس هم در سرار دنیا روز 25 دسامبر را به عنوان میلاد مسیح جشن می‌گیرند. برخی از مسیحیان ارتودوکس در اوکراین، روسیه و دیگر مکان‌ها به علت پیروی از تقویم یولیانی، جشن کریسمس را در 7 ژانویه بر پا می‌دارند. همچنین کلیسای حواری ارمنی روز میلاد و روز غسل تعمید مسیح را همزمان در روز ششم ژانویه جشن می‌گیرند. با سفارش و چاپ سالنامه اختصاصی متوجه خواهید شد که کریسمس به تاریخ ایرانی در روز چهاردم دی ماه رخ می‌دهد.

آداب و رسوم کریسمس

مردم هر سرزمینی آداب و رسوم خاص خود را برای برقرای جشن کریسمس دارند، که به فرهنگ‌شان وابسته است. آنها هم مانند ایرانیان قبل از هر کاری در دفترچه‌های مخصوصی مانند سررسید و سالنامه برای سال پیش رو برنامه ریزی می‌کنند. همانطور که می‌دانیم ایرانیان قبل از شروع سال جدید به فکر تهیه سررسید و سالنامه هستند و همچنین به دنبال قیمت این محصولات مانند قیمت تقویم رومیزی، سررسید، ست مدیریتی و … هستند تا بتوانند با بهترین قیمت و کیفیت آنها را تهیه کنند و بهترین برنامه ریزی را برای سال جدیدشان انجام دهند. با این حال در تاریخ برگزاری جشن کریسمس اختلافاتی وجود دارد، اما بعضی از آداب رسوم کریسمس از اهمیت بسیاری برخوردار هستند که مسیحیان به آنها توجه ویژه‌ای دارند. در ادامه به آداب و رسوم مشترک در میان تمام مسیحیان جهان می‌پردازیم.

جشن ظهور

ایرانیان هم مانند مسیحیان قبل از شروع سال جدید در سالنامه و سررسید اختصاصی خود کارهای مهم خود را یاداشت کرده و تلاش می‌کنند تا تمام آنها را به بهترین شکل ممکن انجام داده و خود را برای این رویداد سالانه آماده کنند. مسیحیان از 4 هفته و 4 یکشنبه قبل‌تر به پیشواز کریسمس رفته و در کلیسا آداب و رسوم خاصی را برای پیش از فرا رسیدن تولد عیسی مسیح انجام می‌دهند. در این زمان کلیساها هم خودشان را برای پذیرایی از مردم آماده می‌کنند. به طور مثال موسیقی مخصوص جشن ظهور اجرا خواهند کرد و تزیینات خاصی به این روزا اختصاص داده می‌شود.

روزه گرفتن

پیروان کلیسای ارتدکس که بیشتر آنها در کشورهای اروپای شرقی مانند روسیه سکونت دارند، جشن ظهور را سختگیرانه‌تر انجام می‌دهند. برای این دسته از افراد جشن از تاریخ 15 نوامبر آغاز و تا 40 روز ادامه دارد. آنها از 15 نوامبر تا فرا رسیدن کریسمس روزه می‌گیرند. ارتدکس‌ها معمولا در این زمان گوشت، لبنیات، شراب، روغن زیتون، ماهی و … را از رژیم غذایی خود حذف می‌کنند.

تزیینات و دکوراسیون

یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین ویژگی‌های کریسمس تزیینات آن است. مسیحیان از هفته‌ها قبل چشمشان به تقویم میلادی است تا در زمان درست خانه‌ها و مغازه‌هایشان را تزیین کنند. همچنین شهرداری‌ها شهر را با چراغ‌های ریز و درشت تزیین می‌کنند، درخت‌های کریسمس در گوشه و کنار شهر دیده می‌شوند، مردم پشت در خانه‌هایشان حلقه‌ای از گیاهان سبز نصب می‌کنند. بیشتر تزیینات کریسمس به رنگ‌های سبز، قرمز و طلایی است. استفاده از این سه رنگ در تزیینات کریسمس هدف خاصی را دنبال می‌کند. به طور مثال قرمز نماد خون پاک حضرت مسیح است، رنگ سبز نماد زندگی جاودانه است و رنگ طلایی نماد ثروت و پادشاهی حضرت مسیح بر روی زمین است.

جوراب‌های کریسمس

یکی دیکر از تزیینات مهم جشن کریسمس جوراب کریسمسی است، که بر روی شومینه‌ها آویزان می‌کنند. با فرا رسیدن کریسمس، خانواده‌ها برای هیجان انگیز کردن کریسمس فرزندانشان به آنها می‌گویند، بابا نوِئل برایشان کادو می‌آورد و این کادوها را در جوراب‌‌های کنار شومینه می‌اندازد. اما این فقط یک داستان سرگرم کننده است و پدر و مادرها از فرصت استفاده می‌کنند و به دور از چشم فرزندانشان، جوراب‌های کنار شومینه را با کادوهای کریسمسی پر خواهند کرد.

درخت کریسمس

اگر نگاهی به  تقویم 1403 با مناسبت‌ها  انداخته باشید متوجه خواهید شد ما ایرانیان هم برای آغاز سال نو تعطیلات و آداب و رسوم خاصی داریم که سفره هفت سین یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم‌  مهم ما در جشن نوروز است. یکی از آداب و رسوم‌های کریسمس هم تزیین درختانی همچون کاج است. در روزهای نزدیک به کریسمس خانواده‌ها درخت همیشه سبزی مانند کاج تهیه کرده و آن را با چراغ‌های ریز و درشت، آبنبات‌های عصایی، ربان‌های قرمز و … تزیین می‌کنند. همچنین در بالای آن فرشته یا ستاره‌ای قرار می‌دهند. فرشته یاد آور حضرت جبرئیل است که پیام تولد عیسی مسیح را به زمین رساند و ستاره، همان ستاره‌ای است که در زمان تولد حضرت عیسی درخشید.

هدیه‌های کریسمس

خرید و دریافت هدایا از قسمت‌های جذاب دیگر جشن کریسمس می‌باشد. که هرکس بنا به سلیقه و عقاید خود این هدیه‌ها را تهیه می‌کند. ایرانیان همیشه دوست دارند بهترین هدیه برای یلدا، جشن نوروز و یا مناسبت‌های مختلف برای عزیزان خود تهیه کنند و مسیحیان هم از این قاعده مستثنی نیستند و مطابق با سنت‌هایشان طلا، نعنا، نان و … هدیه می‌دهند تا برکت و ثروت به اطرافیانشان داده باشند. البته هیچ محدودیتی برای محتویات کادوها وجود ندارد و هر کس بنابر تصمیم خود می‌تواند هدیه‌های متفاوتی تهیه کند. در این ایام بسیاری از مسیحیان علاوه بر دوستان و آشنایانشان به فقرا هم توجه ویژه‌ای دارند. همانند ایرانیان که هدایای تبلیغاتی نوروز دارند مسیحیان نیز باکسینگ دی (Boxing Day) دارند و یک روز بعد از کریسمس هدایایی که به کلیسا اهدا شده را باز کرده و محتویات آن را بین فقرا پخش می‌کنند. قدمت این رسم به 800 سال پیش بر می‌گردد.

نمادهای مشهور کریسمس و رازهای جذاب آنها

همزمان با فرا رسیدن سال نو میلادی مسیحیان جشن کریسمس را در حال و هوای زیبایی برگزار می‌کنند. در این جشن معمولا از نمادها و عناصری استفاده می‌شود که هر کدام معنا و مفهوم خاصی را دارند. در ادامه شما را با نمادهای مشهور کریسمس آشنا خواهیم کرد.

تاج گل ( Wreaths)

بر اساس باور و اعتقاد مشرکان در انقلاب زمستانی خورشید مانند چرخی از زمین دور می‌شد. به همین سبب خانه‌های خود را با حلقه‌های سبز رنگ تزیین می‌کردند تا خورشید را در زمستان به طرف خود بکشانند. بعد از مسیحیت این دایره سبز رنگ نماد عشق ابدی به خدا و نجات عیسی مسیح محسوب شده است. این تاج گل به حیات جاودانه اشاره دارد و بدون هیچ آغاز و پایانی زندگی ابدی را یادآوری می‌کند.

هالی (Holly)

هالی گیاهی با میوه قرمز رنگ و برگ‌های خاردار است. این گیاه نماد جاودانگی و میوه قرمز آن نماد خون ریخته شده عیسی مسیح در زمان به صلیب کشیده شدن است. همچنین نماد تاج خارهایی است که مسیح به آنها مصلوب شده بود و خونی که در آن واقعه ریخته شده است. این گیاه در چنین جشن شادی مانند کریسمس یادآور غم است، اما همیشه و در تمام اعصار از آن استفاده کرده‌اند.

آب نبات عصایی (Canday canes)

آب نبات چوبی مخصوص بچه‌ها در مراسم کریسمس است و هنوزم استفاده از این رسم مرسوم است. رنگ سفید روی آب نبات نماد خلوص حضرت مسیح (ع) و راه راه‌های قرمز نشانگر خون ریخته شده او برای پیروانش است.

بابانوئل ( Santa Galus)

بابانوئل شخصیتی افسانه‌ای در فرهنگ مسیحیت شرقی است که به نام پدر کریسمس نیز شناخته می‌شود. ظاهر بابا نوئل مردی چاق با ریش سفید، کت قرمز با یقه خز دار، عینکی گرد، کمربند و چکمه چرمی است که گوزن‌های پرنده سورتمه او را در هوا می‌کشند و خانه به خانه برای دادن هدایا به بچه‌ها و نشان دادن عشق و مهربانی و گسترش آن می‌رود. بابانوئل هم مانند درخت کریسمس در شب‌های سال نو میلادی اهمیت زیادی دارد.

شمع (Candle)

شمع نمادی از حضرت عیسی (ع) است و به مسیحیان یاد آوری می‌کند که عیسی نور جهان است. همچنین عیسی مسیح نوری است که باید دنبالش کرد و نوری برای هدایت انسانها است. همینطور باید از طریق این نور راه و روش زندگی را پیدا کرد.

فرشتگان (Angels)

فرشتگان خبر تولد عیسی مسیح را یاد آوری کردند. آنها آواز خواندن و مژده تولد حضرت مسیح را علنی کردند. از این رو فرشته یکی از نمادهای زیبای جشن کریسمس است.

کلام آخر

یکی از دیدنی‌ترین جشن‌هایی که در سراسر جهان به زیباترین شکل ممکن برگزار می‌شود جشن کریسمس است. در این مقاله در مورد تاریخچه کریسمس، آداب و رسوم کریسمس، نمادهای کریسمس و … صحبت کرده‌ایم. امیدوارم با خواندن این مقاله بهتر از قبل بتوانید با فرهنگ جشن کریسمس آشنا شده باشید.