مجلهها را میتوان بر اساس نوع محتوا به مجلات تخصصی، علمی، عمومی و داخلی تقسیم کرد. همچنین بر اساس نوع مخاطبان به اقشار فرهنگی و هنری، نخبگان، مردم عادی و ... تقسیم بندی میشوند . یکی دیگر از تقسیم بندیهای متداول برای دسته بندی و نامگذاری مجلات، تاریخ و فواصل انتشار مجله است که به هفته نامه، ماهنامه، فصل نامه، سال نامه تقسیم میشوند.
مجله یکی از قدیمیترین رسانهها است که در جامعه به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی شناخته شده است. این نوع از منابع مانند سررسید و سالنامه 1404 برای عموم مردم در دسترس هستند، معمولا با موضوعات متفاوتی مانند هنر، فرهنگ، علم، سیاست و سبک زندگی سازگاری دارند. مجله منبع با ارزشی از اطلاعات و معرفی موضوعات جدید است. همچنین میتواند داستانها، مصاحبهها، نقد و بررسیها، مطالب سرگرم کننده و … را ارائه دهند. نامهای دیگری که برای مجله استفاده میشوند عبارتنداز: نشریه، روزنامه، طرح نویسی و ژورنال. در ادامه همراه ما باشید تا با انواع مجله و کاربردهای آن آشنا شوید.
انواع مجله بر اساس نوع تخصص
مجلهها را میتوان بر اساس نوع محتوا به مجلات تخصصی، علمی، عمومی و داخلی تقسیم کرد. همچنین بر اساس نوع مخاطبان به اقشار فرهنگی و هنری، نخبگان، مردم عادی و … تقسیم بندی میشوند. یکی دیگر از تقسیم بندیهای متداول برای دسته بندی و نامگذاری مجلات، تاریخ و فواصل انتشار مجله است که هفته نامه، ماهنامه، فصل نامه، سال نامه تقسیم میشوند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
مجلات تخصصی
مجلات تخصصی که شامل مجلات پزشکی، روانشناسی، کامپیوتری، بازی، سرمایه گذاری و مالی، طراحی گرافیک و … میباشند دارای خواننده تخصصی و علاقمند مخصوص به خود هستند، به علت اینکه اطلاعات حرفهای و تخصصی را ارائه میدهند. به طور مثال ناشری که میخواهد جدیدترین اطلاعات مربوط به سخت افزارها و نرم افزارها باخبر شود یا پزشکی که میخواهد همیشه در جریان به روزترین اخبار مربوط به تحولات پزشکی باشد باید همیشه مجلات تخصصی مربوط به حوزه خود را مطالعه کند.
مجلات علمی
همانطور که آشکار است در این نوع مجلات به بررسی و ارائه مقالات تخصصی در حوزههای مختلف علمی پرداخته میشود. از همین رو مجلات علمی را میتوان در دسته بندی مجلات تخصصی در نظر گرفت. این مجلات معمولا به ارائه محتوای متنی در کنار تصاویر علمی و به دور از طرحهای شلوغ گرافیکی پرداخته میشوند. هر چند همه مجلات به این روش ارائه نمیشوند و بعضی از آنها با توجه به نوع مخاطب و موضوع، سعی میکنند مخاطب را با استفاده از تکنیکهای گرافیکی و جذابیت بصری جذب کنند.
مجلات دانشگاهی
مجلات دانشگاهی به مجلاتی گفته میشوند که در آن نتایج تحقیقات علمی و دانشگاهی در یک رشته خاص منتشر شده و معمولا تحقیقات قبل از انتشار توسط استادان آن رشته خوانده و مورد نقد و بررسی قرار میگیرند. در ایران مجلات دانشگاهی دارای درجاتی هستند که از طرف وزارت علوم به آنها تعلق میگیرد. بالاترین درجه علمی-پژوهشی است و پایینترین درجه علمی- ترویجی است. اخیرا مجلات دانشگاهی حرفهای تر کار میشوند و با ایجاد محتوای حرفهای و مفید و جذابیت بصری به جذب مخاطبان بیشتر میپردازند.
مجلات داخلی (بولتن)
مجلات داخلی مجلاتی هستند که اعتبار زیادی دارند و توسط یکی از دانشگاههای معتبر کشور حمایت میشوند. همچنین مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و حوزه علمیه هم هستند. این مجلات در جهت آگاهی سازی، افزایش سطح دانش یا سرگرمی افراد شاغل در یک موسسه، سازمان، دانشگاه و … مورد استفاده قرار میگیرند و معمولا محتوا و طراحی آنها متناسب با فعالیت سازمان تولید میشود.
مجلات عمومی
مجلات عمومی به علت تنوع مخاطبانش موضوعات گوناگونی را در محتوای خود جا داده است و شامل اخبار، گزارشها، مقالات و … میشوند. مجلات عمومی معمولا در یک موضوع و حوزه خاص یا چند موضوع گوناگون مرتبط یا غیر مرتبط طراحی و تولید خواهند شد.
انواع مجلات علمی خارجی
دانستن در مورد مجلات خارجی فواید زیادی برای پژوهشگران و محققان دارد و باعث میشود مقاله خود را در یکی از مجلات معتبر به چاپ برسانند، زیرا چاپ مقاله در مجلات خارجی برای هر پژوهشگری بسیار خوشایند است. مجلاتی که در سرار دنیا وجود دارند از لحاظ ارزش و اعتبار با هم متفاوت هستند. در ادامه شما را با انواع مجلات علمی خارجی آشنا خواهیم کرد.
مجلات اسکوپوس (Scopus)
یکی از بزرگترین منابع برای منتشر کردن مقالات علمی در دنیا اسکوپوس است که به وسیله داوری تخصصی (Peer-reviewed) بررسی میشود. این مجله ابزار مناسبی برای پژوهشگران در حوزههای گوناگون است. همچنین یکی از پر هزینهترین مقالات علمی است که چاپ مقاله در آن هزینه بسیار زیادی دارد. مقالاتی که در این پایگاه ثبت میشوند از نظر سطح اعتبار علمی رتبه بسیار بالایی دارند و با شاخص Q سنجیده میشوند و به چهار دسته Q1، Q2، Q3 و Q4 طبقه بندی میشوند. اسکوپوس در سال 2004 توسط الزیور معرفی شد و شامل 20500 عنوان سند علمی و بیش از 5000 ناشر بینالمللی میباشد.
مجلات ISC
مجلات جهان اسلام یا ISC، مجلاتی هستند در میان کشورهای چاپ و تولید میشوند. این پایگاه معیارها و استاندارهای علمی مخصوص به خود را دارد که بر اساس آن مجلات علمی چاپ شده در کشورهای اسلامی را ارزشگذاری میکند. پایگاه ISC بعد از تامسون و اسکوپوس سومین پایگاه معتبر برای سنجش کارکرد پژوهشی کشورها محسوب میشود. اعتبار مجلات آن از مجلات ISI و اسکوپوس کمتر اما از مجلات علمی-پژوهشی بالاتر است.
مجلات ISI
مجلات ISI مجلاتی هستند که در لیست مجلات تامسون رویترز قرار دارند و مجلات معتبری هستند. مجلاتی که در فهرست این موسسه قرار گرفته میشوند به مجلات ISI مشهور هستند و اگر مقالهای در چنین مجلاتی به چاپ برسد به آن مقاله ISI گفته میشوند و از نظر علمی مورد تایید هستند. همه مجلههای ISI از لحاظ اعتبار در سطح یکسانی نیستند و بعضی از مجلات معتبرتر از دیگر مجلات هستند. (Impact Factor) یا ضریب تاثیر یکی از موارد مهمی است که برای ارزش دهی به مجلات ISI استفاده میشود. ضریب تاثیر به تعداد دفعاتی که یک مجله در دو سال گذشته مورد استناد پژوهشگران قرار گرفته است ارتباط دارد.
مجلات پاب مد
پاپ مد یکی از مهمترین ابزار برای جستجوی منابع حوزه پزشکی و علوم زیستی در وب جهان گستر است، که توسط مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی واقع در کتابخانه ملی پزشکی آمریکا تهیه شده است. پاب مد یکی از مهمترین پایگاه برای اطلاعات پژوهشی و تحقیقات رشتههای زیست شناسی و پزشکی محسوب میشود. بیش از 4000 مجله علمی معتبر در این زمینه در پایگاه داده پاب مد وجود دارند. این پایگاه به صورت رایگان برای محققین علوم پزشکی و علوم پایه پزشکی در دسترس است.
سایر مجلات علمی در خارج از کشور
- Nature:
- یکی از معروفترین و معتبرترین مجلات علمی که در زمینههای مختلف علمی، از جمله زیستشناسی، شیمی، فیزیک و پزشکی، مقالاتی منتشر میکند.
- Science:
- مجلهای بینالمللی که مقالات علمی در زمینههای مختلف، بهویژه در علوم طبیعی و اجتماعی، منتشر میکند.
- The Lancet:
- مجلهای تخصصی در حوزه پزشکی که مقالات تحقیقاتی و مروری درباره بهداشت و درمان منتشر میکند.
- PLOS ONE:
- مجلهای با دسترسی آزاد که مقالاتی در زمینههای مختلف علمی منتشر میکند و به انتشار تحقیقات بینرشتهای توجه دارد.
- IEEE Transactions:
- مجلاتی که در زمینههای مهندسی و فناوری اطلاعات مقالات علمی منتشر میکنند.
انواع مجلات علمی در ایران
مجلات علمی به عنوان منابع مهمی در انتشار پژوهشها و مقالات علمی شناخته میشوند. در ایران، انواع مختلفی از مجلات علمی وجود دارد. در زیر، به برخی از این مجلات اشاره می کنیم:
- مجله علوم پزشکی:
- مجلاتی مانند “مجله پزشکی ایران” و “مجله دانشگاه علوم پزشکی ایران” که به انتشار مقالات در حوزههای پزشکی و بهداشت میپردازند.
- مجلههای تخصصی علمی:
- مجلاتی مانند “مجله مهندسی برق” و “مجله شیمی ایران” که به انتشار مقالات علمی در رشتههای خاص میپردازند.
- مجلههای بینرشتهای:
- مجلاتی که مقالاتی در زمینههای مختلف علمی منتشر میکنند، مانند “مجله علمی-پژوهشی ایران”.
- مجلههای دانشگاهی:
- بسیاری از دانشگاهها دارای مجلات علمی هستند که مقالات اعضای هیئت علمی و دانشجویان را منتشر میکنند. به عنوان مثال: مجله دانشگاهی امام خمینی.
چاپ انواع مجله
هر چند پیشرفت فن آوری ارتباطات و توسعه فضای مجازی به واسطه استفاده از خبر رسانیهای گوناگون، استفاده از مطبوعاتی مانند روزنامهها را کم کرده است، اما همچنان جامعه برای دریافت اطلاعات مختلفی از روزنامهها و مجلات استفاده میکند. برای چاپ مجلات از سیستم چاپ آفست استفاده میشود. اگر میخواهید بدانید چاپ آفست چیست به مجله گاموت مراجعه نمایید. این سیستم چاپی یک سیستم مناسب برای چاپ مجلات در تیراژ بالا است. این سیستم بهترین گزینه برای چاپ مجلات تبلیغاتی است. برای اینکه بتوانید در بهترین کیفیت و قیمت مجله خود را چاپ کنید بهتر است تمامی فاکتورهای لازم از جمله فونت، تصویر سازی، سر صفحهها و … را در نظر بگیرید و صفحه آرایی و طراحی حرفهایی آن را انجام دهید. همچنین صحافی، نوع کاغذ، طراحی جذاب جلد از دیگر مواردی هستند که باید به آن توجه داشته باشید.
کاربرد مجله
مجلات به عنوان یک رسانه نوشتاری بسیار مهم در بسیاری از زمینهها و صنایع قابل استفاده هستند. در ادامه کاربرد مجلات را بررسی خواهیم کرد.
- راهنمایی و آموزش: مجلات در بسیاری از صنایع و حوزهها به عنوان یک راهنمای آموزشی استفاده میشوند. بعضی از مجلات تخصصی نکات و روشهای آموزشی جدیدی را برای حل مشکلات و دستیبابی به نتایج موثر در انجام فعالیتها و کارهای مختلف ارائه میدهند.
- منبع اطلاعاتی معتبر: مجلات علمی و تخصصی در اغلب حوزههای علمی و پژوهشی به عنوان یک منبع اطلاعاتی معتبر شناخته شدهاند. این مجلات با ارائه تحلیلهای گسترده و مقالات جدید، به متخصصان و محققان این امکان را میدهند تا در جریان آخرین دستاوردهای علمی در زمینههای مختلف باشند.
- تبلیغات: بسیاری از مجلات به عنوان یک وسیله تبلیغات برای محصولات و خدمات مختلف استفاده میشوند. با انتشار مقالات تبلیغاتی در مجلات شرکتها و سازمانها میتوانند به مخاطبان هدف خود دسترسی آسانی داشته باشند و آگاهی بیشتری از خدمات و محصولات خود ایجاد کنند.
- ارتباط و تبادل اطلاعات: مجلات در حوزههای خاص و تخصصی باعث افزایش تعامل و ارتباط بین گروههای مشابه میشوند به طور مثال مجلات تخصصی برای ارتباط و تبادل نظر بین صنعتگران و تخصصهای مشابه مناسب هستند و مجلات علمی برای ارتباط پژوهشگران و محققان شناخته شدهاند.
- سرگرمی: مجلاتی مانند مجلات سبک زندگی و عمومی به عنوان یک رسانه سرگرمی ارزشمند به کار رفته میشوند. این مجلات با ارائه مقالات و مطالب مرتبط با فرهنگ، هنر، موسیقی، آشپزی، مد و … به مخاطبان این امکان را میدهند تا از موضوعات مختلف با خبر شوند و از آنها لذت ببرند.
مجله اینترنتی چیست؟
مجله اینترنتی یا مجله دیجیتال به وب سایتهایی گفته میشود که مطالب گوناگون اجتماعی، هنری، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، سلامت، سبک زندگی، سرگرمی، تکنولوژی و … را منتشر میکنند. مجله دیجیتال (Digital Magazine) بر اساس فرمت الکترونیکی به وجود آمده و بر روی دستگاههای الکترونیکی مانند تبلت، تلفن همراه، کامپیوتر و … خوانده میشود. چنین مجلاتی ممکن است نظم خاصی در انتشار مطالب نداشته باشند یا در فواصل زمانی خاص مطالب جدیدی منتشر کنند. تفاوت کلی این مجلات با مجلات چاپی میتوان در قابلیت انتشار و سهولت پخش محتوا و دسترسی آسان اشاره کرد. مزایای استفاده از مجله اینترنتی عبارتنداز:
- کاهش هزینههای چاپ و توزیع
- قابلیت آرشیو و ماندگاری
- آگهی و تبلیغات
- اشتراک گیری
- امکانات چند رسانهای
انواع مجله بر اساس تاریخ انتشار
همانطور که در بالا ذکر کردیم نامگذاری مجلات بر اساس تاریخ انتشار آنها صورت میگیرد. این تقسیم بندی بر اساس فواصل مشخص از تاریخ انتشار شماره قبلی با شماره جدید انتخاب میشود، که معمولا به هفته نامه، ماهنامه، فصلنامه، دو هفته نامه، دو ماهنامه و دو فصلنامه تقسیم میشوند. مجلات تخصصی و علمی در قالب ماهنامه و فصلنامه ارائه میشوند و مجلاتی که به آپدیت بودن اخبار و مقالات اهمیت زیادی میدهند در قالب هفته نامه یا ماهنامه طراحی و تولید میشوند. بعضی از مجلات علمی، مقالات علمی تخصصی را به صورت سالیانه هم ارائه میدهند.
سخن آخر
در این مقاله به معرفی انواع مجله پرداختیم و مجلات خارجی و ایرانی را بررسی کردیم. با توجه به توضیحات بالا دانشجویان و اساتید ارجمند میتوانند مقالات خود را در مجلات علمی داخلی یا خارجی به چاپ برسانند و رتبه علمی خود را بالا ببرند. امیدوارم این مطلب برای شما مفید باشد و بتوانید مقاله خود در یکی از مجلاتی که در بالا معرفی کردهایم چاپ کنید.
مطالب مرتبط:
بسیار مفید
ممنون😊