عطار نیشابوری تولد تا مرگ

عطار نیشابوری

عطار نیشابوری با نام کامل فریدالدین محمد عطار نیشابوری در سال 540 قمری و در شهر کدکن از توابع نیشابور پا به جهان گشود. او به مانند پدر خود پیشه ی عطاری را برگزید و به همین دلیل از نظر مالی به کسی وابسته نبود. از همین رو در اشعار او از مدح و ستایش پادشاهان اثزی نیست. او در زندگی پرباز خود چندین جلد کتاب به رشته ی تالیف دراورد و در علوم عرفان ، ادبیات ، نجوم و طب در اواخر سده ی ششم و اوایل سده ی هفتم پیشتاز بود.محمد نیشابوری کودکی سخت و تاریکی داشت. زمانی که فاجعه ی غز به وقوع پیوست او تنها 6 سال داشت. این رویداد سراسر شکنجه ، تجاوز ، مرگ و ویرانی چنان در روحیه ی او تاثیر تاریک و بزرگی گذاشت که در بزرگسالی موجب مرگ اندیشی و درد اندیشی در این شخص عارف مسلک شد.

آموزش و تحصیلات محمد ابوحامد عطار نیشابوری

در طول جنگ آموزش و یادگیری امکان پذیر نبود از همین رو محمد عطار سالها بعد از پایان جنگ به مکتب رفت تا آموزش خود را تکمیل کند. البته پدر او عطار بود و دانش طب سنتی را در همین دوران به فرزندش منتقل کرد. در مکتب متوجه شد علاقه ی وافری به علم عرفان و عارفان و شاعران دارد. داستانهایی که از افرادی چون مظفر عبادی ، رکن الدین اکاف و عباس طوسی و بزرگان دیگر آن دوران برای دانش آموزان نقل می کرد او را به شدت به خود مجذوب می کرد. این اطلاعات بعدها در نوشتن اشعار و کتابهایش به یاریش آمدند. با این حال علاقه ی زیادی به مدرسه نداشت و اوقات خود را به شغل عطاری و درمان بیماران می گذراند. در بزرگسالی او به فردی نام آشنا از شرق تا غرب تبدیل شد و گردهمایی های او بسیار گرم و پرشور با حضور بزرگانی از سراسر ایران برگزار می شد.

آثار عطار نیشابوری

در طول تاریخ به اشتباه بسیاری از آثار به عطار نیشابوری نسبت داده شده اند. به لطف تحقیق و توجه استاد شفیعی کدکنی و عبدالحسین زرین کوب آثار مسلم و آثار غیر از یکدیگر تفکیک شده اند. آثاری چون خسرونامه ، پندنامه ، بلبل نامه و وصلت نامه مربوط به شاعرانی دیگر بوده اند که چه بسا سالهای طولانی بعد از عطار می زیسته اند. بر اساس همین تحقیقات شاعران دیگر به جهت معروفیت و شناخته بودن این شخص تخلص خود را عطار می گذاشتند تا آثارشان جاودانه باقی بماند و به قول شفیعی کدکنی بسیاری از آنها یاوه ای بیش نیست که به سبب روزگار انحطاط عرفان به وجود آمده است. آثاری که به طور مسلم توسط این شاعر بزرگ سروده شده است شامل دیوان اشعار ، اسرار نامه ، الهی نامه ، منطق الطیر ، مصیبت نامه ، مختار نامه و تذکره الاولیا است.

اشعار معروف محمد عطار نیشابوری

————————————————–

“ز عشقت سوختم ای جان کجایی بماندم بی سر و سامان کجایی

نه جانی و نه غیر از جان چه چیزی نه در جان نه برون از جان کجایی

ز پیدایی خود پنهان بماندی چنین پیدا چنین پنهان کجایی

هزاران درد دارم لیک بی تو ندارد درد من درمان کجایی”

———————————————————————

“گم شدم در خود چنان كز خويش ناپيدا شدم شبنمي بودم ز دريا غرقه در دريا شدم

سايه اي بودم ز اول بر زمين افتاده خوار راست كان خورشيد پيدا گشت ناپيدا شدم

ز آمدن بس بي نشان و ز شدن بي خبر گو بيا يك دم برآمد كامدم من يا شدم

نه، مپرس از من سخن زيرا كه چون پروانه اي در فروغ شمع روي دوست ناپروا شدم

در ره عشقش قدم در نِه، اگر با دانشي لاجرم در عشق هم نادان و هم دانا شدم

چون همه تن مي بايست بود و كور گشت اين عجايب بين كه چون بيناي نابينا شدم

خاك بر فرقم اگر يك ذره دارم آگهي تا كجاست آنجا كه من سرگشته دل آنجا شدم

چون دل عطار بيرون ديدم از هر دو جهان من ز تأثير دل او بيدل و شيدا شدم”

————————————————————————-

درگذشت و محل دفن شاعر بزرگ نیشابوری

عطار در سال ۶۱۸ یا ۶۱۹ و یا ۶۲۶ قمری در حملهٔ مغول به خراسان، کشته‌شد.