حکیم عمر خیام، شاعر، فیلسوف، منجم، ریاضیدان، طبیب و از بزرگان علم و ادب در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم یا به قولی در 28 اردیبهشت 427 خورشیدی چشم به جهان گشوده است. 28 اردیبهشت ماه به عنوان روز بزرگداشت خیام در تقویم ایران ثبت شده است.
28 اردیبهشت ماه روز بزرگداشت حکیم عمر خیام فیلسوف، منجم، ریاضیدان و شاعر عالیقدر ایرانی است. هر چند خیام را در تمام دنیا با رباعی‌های پند آموزش می‌شناسند، اما خیام در وهله اول دانشمند، ریاضیدان و حکیمی بزرگ بود. خیام از بزرگترین دانشمندان عصر خود محسوب می‌شد و از حافظه‌ای قوی و هوشی فوق‌العاده برخوردار بود. او در شهر نیشابور متولد شد و چون شغلش پدرش خیمه دوزی بود به او خیام می‌گفتند. همچنین یونسکو او را بزرگترین شاعر دوره میانه معرفی کرده است. با ما همراه باشید تا شما را با روز بزرگداشت خیام آشنا کنیم و کمی در این مورد با شما صحبت کنیم. البته توجه داشته باشید اگر به مجله گاموت مراجعه نمایید در مورد روز فردوسی هم صحبت کرده‌ایم.
زندگی نامه حکیم عمر خیام نیشابوری
غیاث الدین ابوالفتح عمر بن ابراهیم خیام نیشابوری در قرن پنجم هجری در شهر نیشابور چشم به جهان گشود. پدر او ابراهیم نام داشت و به شعل خیمه دوزی یا چادر دوزی مشغول بود. خیام در نیشابور یعنی زادگاه خود نزد عالمان و استادان فرهیخته شروع به تحصیل کرد. او در دوران جوانی در نجوم، فلسفه و ریاضی به مقامات بلندی رسیده و در علم طب مهارت زیادی داشت. همچنین به زبان فارسی و عربی شعر می‌سرود و کتاب‌های با ارزشی در علوم مختلف نوشته است. او فقه را در میان سالی نزد امام موفق نیشابوری آموخت و تفسیر، حکمت، فلسفه و ستاره شناسی را نیز فرا گرفت. عمر خیام در سال 449 هجری نیشابور را به مقصد سمرقند ترک کرد و در آنجا تحت حمایت ابوطاهر قاضی القضات سمرقند قرار گرفت. او در آنجا کتابی درباره معادله‌های درجه سوم به زبان عربی نوشت و چون با خواجه نظام الملک رابطه خوبی داشت این کتاب را بعد از نگارش به خواجه تقدیم کرد.
خیام سپس به دعوت سلطان جلال الدین سلجوقی به اصفهان رفت تا مسئولیت رصد خانه اصفهان را بر عهده بگیرد. وی در مدت 18 سال زندگی خود در اصفهان تاثیرگذارترین و مهم‌ترین اثر ریاضی خود را به نام رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات اقلیدس نوشت که در آن نظریه نسبت‌ها و خطوط موازی را شرح داده است. در این دورانی که در اصفهان بود به عنوان اختر بین در دربار شاه خدمت می‌‌کرد، گرچه به اختر بینی اعتقادی نداشت. عمر خیام پس از درگذشت ملکشاه مورد بی مهری قرار گرفت و به رصد خانه کمک مالی نشد و به دلیل این بی اعتنایی او در سال 479 هجری اصفهان را ترک کرد. او بقیه عمر خود را در شهرهای خراسان مخصوصا نیشابور و مرو گذراند.
مراسم روز بزرگداشت عمر خیام
همانطور برای روز بزرگداشت سعدی مراسم‌های مختلف و جذابی برگزار می‌شوند. مراسم‌های مختلفی هم به مناسبت روز بزرگداشت خیام در شهرهای گوناگون برگزار می‌شوند. جالب‌ترین و جذاب‌ترین مراسم‌ها در آرامگاه خیام در شهر نیشابور برگزار می‌شوند. معماری آرامگاه خیام بسیار جذاب است و این معماری هنر دست یکی از بزرگترین معماران ایران به نام هوشنگ سیحون است. روز 28 اردیبهشت یعنی روز بزرگداشت خیام، بهترین روز این آرامگاه به شمار می‌رود. در این روز علاوه بر گلباران کردن آرامگاه، ضیافت جالبی هم در آن برگزار می‌کنند.
آرامگاه حکیم عمر خیام نیشابوری
عمر خیام در سال 515 الی 525 قمری فوت کرد. آرامگاه وی در نیشابور در کنار امامزاده محمد محروق نیشابور، میعادگاه علاقمندان زبان و ادبیات فارسی می‌باشد. علاقمندان به شعر و ادبیات همیشه دوست دارند در مناسبت‌های مختلف هدایای با ارزشی به عزیزان خود بدهند. حالا چه روزی بهتر از روز حکیم عمر خیام که یکی از بزرگ مردان تاریخ کشورمان ایران بوده است. از این رو شما می‌توانید به مناسبت این روز به راحتی به سایت گاموت مراجعه نمایید و هر محصولی را از سررسید، سالنامه، تقویم رومیزی و ست مدیریتی گرفته سفارش دهید و با بهترین کیفیت تحویل بگیرید.
آثار حکیم عمر خیام
آثار عمر خیام عبارتنداز:
- رباعیات خیام
- میزان الحکمه
- لوازم الامکنه
- القول علی اجناس التی بالاربعا
- رساله‌ای در بیان زیج ماکشاهی
- رساله فی شرح ما اشکل من مصادرات کتاب اقلیدس
- رساله فی براهین علی مسائل الجبر و المقابله
سخن آخر
در این مقاله به تاریخ دقیق روز بزرگداشت خیام در تقویم سال 1403 و شرحی از زندگینامه او پرداختیم. امیدوارم از خواندن این مطلب لذت برده باشید و مورد پسندتان باشد.
مطالب مرتبط: تقویم 1404 در یک نگاه
داخل مطلبتون به آثار عمر خیام اشاره کرده‌اید، میشه بر جسته‌ترین آثار خیام رو بگید؟
حتما
یکی از برجسته‌ترین آثار عمر خیام می‌توان به اصلاح گاه شماری ایران در زمان وزرات خواجه نظام الملک، که در دوره سلطنت ملک شاه سلجوقی بود اشاره کرد.